Każdego dnia w gabinecie podologicznym pojawia się pacjent skarżący się na suchość stóp, która jest podłożem dla zaburzeń rogowacenia. Hiperkeratozy są problemem całorocznym, dotykającym niemalże każdą grupę społeczną. Przyczyn ich powstawania można doszukiwać się w nieprawidłowo dobranym obuwiu, zaburzonej biomechanice chodu, nadwadze, błędach w pielęgnacji czy chorobach współistniejących.
Skóra stóp jest pozbawiona gruczołów łojowych, a więc brak jej ochronnego płaszcza lipidowego przed czynnikami zewnętrznymi. Niedostatecznemu nawilżeniu sprzyja zaburzona gospodarka wodna z głębszych warstw skóry do warstwy rogowej, ograniczone wydzielanie gruczołów potowych, duża transepidermalna utrata wody. Spadek poziomu nawilżenia sprawia, że skóra traci swoją elastyczność. Dodatkowo z całego organizmu to właśnie kończyny dolne narażone są szczególnie na zaburzenia ze strony układu żylno-tętniczego, co wpływa na niedotlenienie komórek i ich gorsze zaopatrzenie w składniki odżywcze. Suchość skóry warunkuje również dieta uboga w nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminę A i witaminy z grupy B i co najważniejsze, niedostateczna podaż wody. Przesuszenie występuje również przy zaburzeniach metabolicznych w przebiegu cukrzycy i miażdżycy, rozchwianej gospodarce hormonalnej czy przy chorobach tarczycy.
Zaburzone rogowacenie to zjawisko przyspieszonej i nadmiernej proliferacji komórek naskórka – keratynocytów. Hiperkeratozy powstają przede wszystkim jako efekt obrony przed czynnikami drażniącymi – niewygodnym obuwiem, wysoką lub niską temperaturą, tarciem. Stres tkanek powoduje zwiększenie powstawania komórek w warstwie podstawnej naskórka, a więc warstwa rogowa także zagęszcza się. W gabinecie podologicznym codziennie spotykam się z obrazem szorstkiej, łuszczącej się, mało elastycznej skóry podeszw, szczególnie pięt, gdzie dodatkowo powstają zgrubienia i pęknięcia. Obumarły naskórek ma żółte czy szarawe zabarwienie, może być bardzo kruchy, spękany lub przeciwnie spójny i stały, twardy. Z czasem w miejscu hiperkeratoz mogą pojawić się pęknięcia naskórka, a nawet bolesne i krwawiące rozpadliny. Są one otwartymi wrotami dla patogenów, a stąd już niedługa droga do powstania stanu zapalnego. Pęknięcia dzielimy na suche i wilgotne. Suche – wynikają z uszkodzonego płaszcza hydrolipidowego, nadmiernego rogowacenia które prowadzi do utraty wilgoci i osłabienia elastyczności skóry. Podłożem do powstawania wilgotnych pęknięć jest natomiast długotrwały kontakt z wilgotnym środowiskiem, nadpotliwość stóp, co skutkuje maceracją tkanki, jej białawym zabarwieniem i często wodnym wysiękiem.
Podolog ma za zadanie w pierwszej kolejności określić co inicjuje powstawanie zrogowaceń, bowiem bez wyeliminowania czynnika sprawczego żadna terapia nie będzie przynosiła zadowalających i długoterminowych rezultatów. W gabinecie podczas zabiegu opracowywania zrogowaceń usunięta zostaje powierzchowna ich część, po uprzednim zmiękczeniu naskórka odpowiednim preparatem podologicznym. Zmiany ścinane są skalpelem, brzegi pęknięć opracowywane dłutkiem. Nierówności wyrównuje się kapturkiem ściernym, precyzyjnie i zgodnie z przebiegiem linii papilarnych, tak aby zamknąć łuski skóry. Dodatkowo głębokie rozpadliny opracowywane są drobnym i precyzyjnym frezem. Zwieńczeniem zabiegu jest nałożenie i dokładnie wsmarowanie preparatu pielęgnacyjnego, niekiedy nawet zaopatrzenie opatrunkiem i odciążeniem.
Podstawą powodzenia prowadzonej terapii jest jednak edukacja pacjenta co do dalszego postępowania. Regularność i sumienność pacjenta pozwala mu uzyskać satysfakcjonujące efekty. Podstawą domowej pielęgnacji jest codzienne nawilżanie skóry stóp odpowiednio dobranym preparatem, z mocznikiem, naturalnymi olejami, witaminami, zrezygnowanie z używania tarek i pumeksów oraz ochrona pięt przed czynnikami drażniącymi.
Poniżej przedstawiam efekty terapii pękających pięt u pacjenta borykającego się z rozpadlinami od wielu lat.
Pięta po pierwszym opracowaniu w gabinecie.
Wizyta kontrolna po 4 tygodniach. Pacjent stosuje się do zaleceń, co pozwoliło na całkowite pozbycie się pęknięć
